In de rubriek ‘leesvoer’ geeft redactrice Lotte Campman je 5 leestips die aanhaken op een cultureel fenomeen of actueel nieuwsitem. Deze editie is ‘geïnspireerd’ door de afschuwelijke beelden van de mishandeling van varkens in het Belgische slachthuis in Tielt.
Door Lotte Campman
Afgelopen maand kwam een shockerend undercoverfilmpje in de media over dierenmishandeling in het Belgische slachthuis in Tielt. Het bedrijf is direct gesloten en staatssecretaris van Economische Zaken Martijn van Dam maakt zich nu hard voor cameratoezicht in Nederlandse slachthuizen. Voor veel kijkers was dit een brute confrontatie, voor een andere grote groep was dit een bevestiging van de bij hen al lang bekende wantoestanden in de bio-industrie.
Dergelijke beelden worden wel vaker verspreid door organisaties als PETA, Proefdiervrij en Wakkerdier maar voor velen belandt om 6 uur toch nog een mals karbonaadje op het bord. Vlees is tenslotte onderdeel van onze cultuur. Sommige biologen claimen zelfs dat vlees eten ons tot homo sapiens heeft ontwikkeld.
Literatuur (non-fictie én fictie) staat vaak midden in maatschappelijke thema’s, zo ook in het onderwerp dierenethiek. Anthropocentrisme, het idee dat de mens bovenaan staat in de aardse hiërarchie, wordt in dit genre veelal ontkracht. Hieronder 5 leestips waarin dit onderwerp naar voren komt:
Ishmaël (1992)
Wat betekent het om mens te zijn? Van onderwerpen als consumptiecultuur en de evolutie van onze beschaving verwacht je vast niet dat ze besproken worden door een Gorilla. In Daniel Quinn’s roman Ishmaël is het juist dit wezen die de lezer wijst op moeilijke kwesties. Deze blogger is in elk geval overtuigd.
Dierenleven (2001)
J.M. Coetzee, een auteur die vaker dierenrechten aankaart in zijn boeken, brengt in zijn novella Dierenleven zijn alter ego Elizabeth Costello voor het eerst tot leven. Op filosofische wijze haalt zij Antropocentrische gedachtegangen onderuit. Elk wezen heeft ten slotte een eigen belevingswereld die niet onderdoet voor de belevingswereld van de mens, toch?
Consider the Lobster (2004)
In dit literaire essay duikt David Foster Wallice in de culturele percepties van dierenleed. De ethische kwestie van het levend koken van een kreeft, en ook de pijnbeleving van dieren worden onderzocht. Het artikel is opgenomen in zijn gelijknamige boek met essays, maar je kunt het ook hier lezen (Engels).
Dieren eten (2009)
Dit boek van Jonathan Sarfran Foer, ook wel bekend van Here I am, Extreem luid & ongelooflijk dichtbij, en Alles is verlicht, heeft mij weten te overtuigen een jaar geen vlees te eten. Door literaire technieken en feitelijke analyses te combineren maakt hij de impact van de bio-industrie op dieren en de aarde pijnlijk duidelijk.
Plenty (2010)
Een boek dat wellicht eerder thuis hoort in onze rubriek Culinair, maar Ottolenghi’s kookboek is zeker de moeite waard open te slaan indien de bovenstaande leestips je hebben overtuigd afstand te doen van je stukje vlees. Met verassend diverse bereidingen van groenten is dit een onmisbare tool in de keuken van de vegetariër. Blijft het water je in de mond lopen bij de gedachte aan een medium-rare steak en de hippe hamburgertent op de hoek? Dan is Herman den Blijker’s kookboek Vlees! misschien een betere tip voor jou.