Chiharu Shiota | Between the Lines

Vandaag is rood, de kleur van de indrukwekkende draadinstallatie van Chiharu Shiota. De hitsensatie van de kunstbiënnale van Venetië is in Den Bosch neergestreken met haar eerste solotentoonstelling in Nederland en heeft een nieuw werk op locatie gesponnen.

Door Marijke Phoa
Hoofdfoto: Chiharu Shiota, State of Being (Keys) (detail), 2015

Chiharu Shiota – Between the Lines
24 jun 2017 – 15 okt 2017
Het Noordbrabants museum

De Japanse kunstenares Chiharu Shiota gooide hoge ogen op de biënnale van Venetië in 2015. Haar werk daar, Key in hand (2015) bestond uit felrode wollen draadjes over het plafond gespannen in een dicht web met aan de uiteindes ruim 50.000 sleutels en oude houten sloepen. Het was zeer fotogeniek dus het zou ons niet verbazen als je het al een paar keer hebt langs zien komen. Helaas hadden wij dat jaar de kans gemist om naar Venetië af te reizen (dat doet toch ook niet iedereen zomaar elk jaar) waardoor wij maar al te blij waren dat zij de kans zag om naar Nederland te komen!


Chiharu Shiota, Uncertain Journey (detail), 2017

Speciaal voor Het Noordbrabants museum heeft Shiota een soortgelijk werk gemaakt met Uncertain Journey (2017), de houten sloepen hebben echter plaats gemaakt voor de stalen skeletten van bootjes en de sleutels zijn weg. Wel zijn de felrode draden gebleven, evenals de indruk die het werk op je heeft. Alsof je een andere dimensie inloopt.

Het rood van de draden staan symbool voor bloed, maar in de Japanse cultuur staan rode draden ook voor de connectie tussen mensen en hun lot. In een interview met Ocula omschrijft zij het als volgt: a thin vein connects the heart to the pinky finger. And a red thread then connects from your pinky finger to your future lover. The red string may become tangled, postponing the meeting point, but it can never break. It’s to do with fate and about the strength of human relationships.

Zo staat haar werk soms voor de herinneringen die we hebben, en soms voor de relaties die we hebben of voor de onzekere toekomst die we tegemoet gaan (Uncertain Journey, get it?). Toch voelt het werk niet zwaar. Je voelt je hoogstens heel erg ‘verbonden’. De vormen hebben iets speels waardoor er ook een zekere luchtigheid te merken is.


Chiharu Shiota, Wall (still), 2010

Toch is het idee van een familieband niet altijd alleen maar positief en zo luchtig. In de zaal naast Uncertain Journey is een overzicht te zien van haar eerdere werken waarin ze familiebanden een stuk zwaarder representeert. In haar videowerk Wall (2010) wordt Shiota letterlijk bedolven onder de bloedband. De doorzichtige slangen worden langzamerhand gevuld met bloed* dat erdoorheen pulseert terwijl op de soundtrack de hartslag van een baby te horen is.
*het is niet geheel overtuigend dat het echt bloed is, noch dat deze vanuit haar komt.


Becoming Painting, 1994, c-print, foto’s van de performance met gelijknamige titel in Anu School of Art,
Canberra, Australië.

Het overzicht van Shiota laat een echte ontwikkeling zien in haar stijl als kunstenares en hoe zij uiteindelijk tot deze installaties is gekomen. Het toont schilderingen van wanneer zij begon aan haar opleiding in de schilderkunst. Waarna wij foto’s zien van een performance uit 1994 waar zij letterlijk haar transitie van het doek naar performance kunst uitbeeld met Becoming Painting. Ze ondervond dat zij zich te weinig kon uitdrukken met enkel schilderkunst en wilde andere vormen onderzoeken. In 1996 werd zij onder andere onderwezen door de ‘performance art koningin’ Marina Abramovich zelf. Het trage proces van het spannen van de wol (de installatie van de Biënnale kostte een maand, in Den Bosch twee weken) heeft ook iets weg van een performance, al ligt de nadruk vooral op de installatie zelf en noemt Shiota het meer schilderen in de lucht. Ook is bijvoorbeeld het maakproces enkel op videoregistratie te zien. En hoewel deze performance lang niet de zelfkastijding betreft zoals de performances van Abramovich, Shiota krijgt namelijk gewoon hulp van assistenten met het spannen, heeft ze wel eenzelfde gevoel voor het theatrale.

Chiharu Shiota, Uncertain Journey, 2017, metalen boten en rode draden (wol), Het Noordbrabants Museum. Foto: Joep Jacobs.
© Chiharu Shiota, c/o Pictoright Amsterdam, 2017

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *